Ourense ten unha radio comunitaria dende 2017 e dende que naceu quere medrar libre e veraz.
Hai poucas en Galiza, pero diversas e necesarias porque son un espazo no que escoitar a voz de persoas, colectivos e movementos que, habitualmente, non se escoitan nin se ven noutros medios de comunicación, porque a súa voz é diferente e probablemente minoritaria…
Radio Liverdade é visible unha vez ó ano nas rúas de Ourense, con programas abertos e á vista de calqueira veciñ@ e visitante, pero naceu e medra nas casas e espazos das persoas e grupos que a fan posible.
A radio comunitaria de Ourense naceu con obradoiros de técnica básica o 6 de novembro de 2016. Trala formación d@s primeir@s interesad@s, foron xurdindo e medrando programas dende o 13 de febreiro de 2017, para conmemorar o Día da Radio.
Dende o comezo concordouse que sería una “radio libre, comunitaria, autoxestionada, horizontal, itinerante, colaborativa e en galego”, con persoas do activismo e dos movementos sociais da cidade interesadas “na comunicación, en contar historias e en falar”…e neso siguen.
O “collage“ radiofónico de Alfonso
Casi dende o comezo, o poeta, editor, fotógrafo… Alfonso Rodríguez emite o seu programa “Na marxe incorrecta do río”. Participou nas asambleas e obradoiro iniciais porque “cando era novo” descubrira Radio Bemposta, fixera programas durante 2 anos na Casa da Xuventude (hoxe Espazo Xove de Ourense) e despois en Radio Allariz, e quedáronlle gañas.
Estas experiencias previas foron totalmente diferentes entre sí e Alfonso decidiu agora mellorar en Radio Liverdade a fórmula que ensaiou en Allariz. “A radio gústame moito, porque é creativa”, asegura, e considera que esa canle é ideal para o seu xeito de traballar “bastante individualista”. Cada programa seu -o noveno foi en setembro- parte dun guión.
É autor de collage e explica ó seu xeito de traballar na radio como algo semellante: “fago un guión moi espontáneo con cousas que colleito en internet durante semanas ou meses, músicas que me gustan, poemas meus e de outr@s, citas literarias, vídeos musicais …e cando xa teño toda a escolla en carpetas, vou bastante rápido”.
Durante o confinamento emocionóulle un texto de Alfonso Pexegueiro, e descubriu un alegato contra “as persoas que utilizan a outras para os seus cometidos” que lle levou a berrar “eu non son o teu moneco” no seu audio… algunha canción e un par de historias inspiradas pola súa compañeira Adri… e velaí parte do collage que se escoita no programa de setembro.
“Gústame expresarme e decir o que me apetece e sempre estou a facer cousas”…
Para coñecer máis desas cousas que fai: publica nunha páxina que comparte con Adriana, da contido a una editorial na que ten publicado un fotolibro, recita acompañado da música do arpista Luis Real no dúo Wordnoise , publica fotos nas redes sociais e as amosa en exposicións que o tiveron ocupado durante o confinamento…
Non pon data para o vindeiro programa radiofónico… precisa descanso despois da hiperactividade, que para él foi terapia, dos pasados meses.
Bandua, deus/a galaico agora radiofónic@
Neste mesmo ano 2020 naceu o programa “Efecto Bandua“, o 10 de marzo. Naceu para facer “grupos de xentes”, tal como dí a traducción do nome de deus/a indíxena Bandua, documentado en Galiza, Asturias e Lusitania e vencellado á auga e ás comunidades.
Impulsado por un grupo de ourensás, o programa tece redes para abrila radio á participación más aló das persoas que o 10 de marzo arrincaron para “facer visible a situación das persoas imputadas na operación Jaro, e reivindicar os seus dereitos e liberdade”, según explica Gema.
E unha semana despois, chegou a pandemia con confinamento…e foi obrigado “abrirse ó eido virtual” así que, o segundo programa paríuse confinado para falar da saúde, vertebrada ca agroecoloxía, e para “poñer en corentena” o medo á morte, “potente e reaparecido ca COVID”, según nos conta Bea. No programa esoitanse profesionais sanitari@s e persoas que contaron a súa vivencia… falaron de emocións, na procura de estratexias personais e colectivas para ese momento, e para avivar o sentido crítico.
O tema deu para máis, o grupo foi variando e veuse arriba… abordou en sucesivos programas a presenza da morte en diferentes eidos, culturas e lugares do mundo. Durante horas divididas por temáticas, pódense escoitar poemas, textos de “O Bosque Animado” de Wenceslao Fernández Florez, músicas de eiquí e acolá e voces narradoras de contos e falares arredor da morte. Así podemos desfrutar dos podcast “Mil e uMha Mortes“, “A voltas ca morte: vive!“, etc.
Este traballo está feito por persoas con afinidades que viven un proceso de “aprendizaxe continua con cada programa”, no que queren “dar voz a quen non a ten”, como a d@s “dobremente confinad@s” por estar na cadea e sen visitas, como lembra Bea… e voltan dende setembro ca voz de activistas intedependentistas xuzgad@s na Audiencia Nacional neste mes de outubro.
Xa teñen tema para desenvolver no vindeiro programa, aínda sen data: a petite morte ou morte doce, momento posterior ó orgasmo, ca que queren abrir a fiestra cara tabúes como a sexualidade e o erotismo. Tocarálles de novo xuntarse virtualmente, facer unha choiva de ideas, reflexionar, investigar, acordar a perspectiva para abordar o tema e ir engadindo o que un@s e outr@s gravan co teléfono móvil, para construir un programa “xa con micros e cables” que se compartirá no blogue.
Se comezas agora a escoita de Radio Liverdade, atoparáste xa con unha variada programación: A Toupeira, Caleidoscopio, Furia Feminista dende abril… e até descubrirás como Soa o Silencio e lectura de contos e narración de historias para tódalas idades… Se xa a coñeces, igual estás medio animad@ a colaborar…non compren coñecementos técnicos, e sempre contarás ca axuda dos equipos que lle dan vida.
Radio Liverdade está en internet, con blogue para tódolos podcast e con redes sociais para outros contidos e enlaces ( facebook , twitter e instagram ). Escollede a que prefirades ou directamente buscade no blogue para ter todo á mao… ou á orella.
Diante de tanto contido… deus nos colla confinad@s …ou non… para poder desfrutalo !!!
Na foto superior: Manuela "Nolas, Alba, Diego, Fran, Idoia, Emilio e Rober en 2018, na rúa
Liberdade, de Ourense.
foto: Rosa Veiga
Radio Liverdade na rúa en 2018. Alfonso Rodríguez á dereita foto: Rosa Veiga
Emilio e Lucien na rúa en 2018 foto: Óscar Pinal